Arktyczna tundra, czyli spójrz pod nogi!

Słyszysz słowo tundra i co sobie wyobrażasz? Pustynia to proste. Step w sumie też. Dżungla – też pewnie masz jakieś wyobrażenia, a jak jest z tundrą? Co tam żyje? Czy w ogóle cokolwiek tam rośnie? My już swoje wyobrażenie skonfrontowaliśmy z rzeczywistością i jesteśmy mocno zaskoczeni.

Na pierwszy rzut oka jest nudno i średnio zachęcająco. Monotonny, zgniło-brązowy krajobraz, nieodłączny wiatr i sterczące kamienie. Jak dziś, pamiętam pierwsze 15 minut marszu przez tundrę i ta nieustępująca myśl, która dudniła w głowie – czy tutaj się coś ciekawego może stać przez ten tydzień? Chwilę później wdepnąłem w pierwsze kupy renifera, które wyglądają jak borówki i zacząłem się zastanawiać, czy aż tak bardzo zbluźniłem wątpiąc w atrakcyjność tundry?

Faktem jest, że pierwszy dzień trekingu nie był trudny, ani długi. Bardziej rozgrzewka, szczególnie dla pleców, na których mieliśmy po 18-20 kg. Wszystko, co było nam potrzebne do przeżycia tygodnia bez cywilizacji.

Zaskoczenie przyszło nocą, podczas warty przy obozowisku. Wtedy po raz pierwszy mieliśmy Arktykę tylko dla siebie. Słońce nie zachodziło poniżej horyzontu, więc trwała przez pół nocy złota godzina fotografów. Wszystko się złociło i mieniło odcieniami czerwieni. Do tego ta przenikliwa cisza. Gdyby nie lekkie dreszcze spowodowane zimnem, to nie ruszałbym się w ogóle, nie chodziłbym wokół obozu, aby krokami nie mącić ciszy, której nigdy nie słyszałem. Nie było owadów, cykad. Ptaków akurat też nie było. Wiatr ustał. Słychać było tylko ciszę, o ile uwierzysz mi na słowo, że ona może brzmieć. Nie słychać nawet bicia serca, ani oddechu, bo nosisz na sobie te kilka warstw odzieży. Ooo, czasem tę ciszę mącił szelest nogawek ocierających się o siebie. Tyle.

Kładąc się spać po naszej warcie zacząłem się zastanawiać, skąd bierze się ta cisza? Dlaczego nigdy wcześniej jej nie słyszałem. Wniosek, który mi się nasunął, to brak drzew. No tak, nie ma drzew, więc nie ma liści, które szeleszczą, nie ma też wiatru, który może się w te drzewa uwikłać. Nie ma cienia dla zwierząt, nie ma schronienia dla ptaków, ani innego robactwa. Nie ma drzew! No i wszystko stało się jasne… ale tylko do czasu.

Któregoś dnia Liliana, nasza przewodniczka arktyczna, powiedziała zdanie, które zburzyło całą moją teorię. – O! Jesień idzie. Drzewa zmieniają kolor liści, zaraz będą je zrzucać – powiedziała dość spokojnie, jak gdyby nigdy nic. Początkowo przemknęło mi to zdanie niezauważone, aż w końcu klasyczny pytajnik z kreskówki zawisł nad moją głową. Przepraszam, co zmienia kolory liści? Drzewa? Niedługo później dotarło do mnie, że wczoraj i dziś zdeptałem co najmniej kilkadziesiąt drzew… Zobaczcie sami:

Żeby było jeszcze śmieszniej, to chwile później zdałem sobie sprawę z tego, że tutejsze drzewa są dwa, trzy a nawet cztery razy mniejsze od kwiatów, które są raczej normalnej wielkości. No właśnie! O zgrozo! Kwiaty w Arktyce? Mieści Ci się to w ogóle w głowie? Przecież tu powinien być sam lód, śnieg! Stereotypy!  Tutaj faktycznie rosną kwiaty i to jak stwierdziła Alicja, ponoć bardzo ładne. A ona na kwiatach się zna :)

Tak, przemycam Wam w tym wpisie trochę lekcji przyrody, ale poważnie miałem wrażenie, że odkrywam, co najmniej nieznaną planetę! Lekcja przyrody w terenie smakuje o wiele lepiej, niż ta w szkolnej ławce. Życzyłbym wszystkim, aby w takich terenowych zajęciach mogli uczestniczyć, bo to dużo lepiej smakuje. Nie ma nudnych tabelek, wykresów czy rycin z podręcznika. Wszystkiego można dotknąć i powąchać… hmm… ale może nie do końca trzeba?! ;-)

Do tego wszystkiego dochodzą zwierzęta, a właściwie to ich kupy, które są wszędzie. Są widoczne, bo świetnie się w tym suchym arktycznym klimacie konserwują – nie ma robali, które je roznoszą, nie ma mrówek. Idąc przez tundrę, kupy widzi się wszędzie i pewnie pomyślisz sobie, że mało to wszystko fascynujące? Pojechali na Arktykę, żeby pisać nam o kupach. Heh… to żaden fetysz. Bo kupami tundra Spitsbergenu jest zasiana dokumentnie, a gdzie ich najwięcej, tam najbardziej zielono, rośliny najbujniejsze, kwiaty najdorodniejsze. I tak to sobie w kółko działa. No bo przecież ten renifer jeść coś musi? A rośliny jak mają rosnąć? Koło się zamyka. Obejrzyj:

Przez pierwsze 2-3 dni trekingu nie mogliśmy wyjść z podziwu, jak łatwo te arktyczne puzzle się układa. Jak bardzo wszystko do siebie pasuje i od siebie zależy zarazem. Szybko zrozumieliśmy, że nie musimy pokonywać kolejnych rzek, wdrapywać się na wysokie szczyty, żeby było ciekawie. Wystarczy zatrzymać się i spojrzeć pod nogi – to tam jest najwięcej odpowiedzi na pytania, które rodzą się w głowie. Zdecydowanie najwięcej z nich rodziło się nocą. Wtedy nasz umysł stawał się niewolnikiem arktycznej ciszy… bo w pełnym skupieniu świat można było dalej rejestrować wszystkimi zmysłami – arktyczne lato = jasno 24h/7. Problem tylko w tym, że trzeba było się zmuszać, aby iść spać, żeby nabrać sił na kolejne dni. Ale kładąc się spać, miałem wrażenie, że tracę cenne godziny. Czułem się jak to małe dziecko, które jest zmęczone, ale spać iść nie chce, bo przecież za chwilę może się wydarzyć coś ciekawego… i tak faktycznie było, ale o tym już w następnym odcinku tej arktycznej telenoweli… ;-)

PS: Tutaj już cała playlista z 21 filmami z Arktyki, które można obejrzeć porcjami lub ciurkiem…